Verem (tüberküloz) iltihabı (ampiyem) klinik seyri, radyolojik ve laboratuar özellikleri, kronikleşme potansiyeli ağır seyreden bir hastalıktır. Tanısı akciğer zarları arasındaki sıvıda verem mikrobunun (koch basili) bulunması ile konur.
Verem ampiyeminde tüp torakostomi ya da endoskopik (torakoskopi) temizleme-debridman ile sağaltım sağlanamazsa ciddi cerrahi girişimler öncesinde verem tedavisi ortalama 3 ay sürdürülmelidir. Balgamda ve akciğer zarları arasındaki (plevral) sıvıda basil kayboluncaya kadar radyolojik tetkiklerde akciğer dokusunda ve bronşta yara (lezyon) olup olmadığına bakılarak akciğer zarlarının soyulması (dekortikasyon) ya da dekortikasyon + akciğer dokusunun cerrahi olarak çıkarılması (rezeksiyon) uygulanır. İki taraflı veremi olan ve solunum fonksiyonları sınırlı vakalarda ise kas yerleştirilmesi-myoplasti veya torakomyoplasti uygulanabilir.
Verem, ülkemizde akciğer doku yaralarında olduğu kadar akciğer zarı patolojilerinde de etken olan hastalık grubunda ilk sıralardadır. Diğer ampiyemlere göre kapalı boşaltım-drenaj ve tıbbi sağaltımın daha az etki gösterdiği verem ampiyemde müzminleşme-kronikleşme daha sıktır, genellikle dekortikasyon, torakomiyoplasti gibi cerrahi girişimlerle tedavi sağlanmaktadır. Vakaların birçoğunda parenkim lezyonu ve bronkoplevral fistül bulunduğundan dekortikasyona ek olarak akciğer doku çıkarılması-rezeksiyonu da gerekir.
Son çalışmalarda tüberküloz ampiyemde akciğer dokusu ve bronş yarası-lezyonu yoksa, kapalı drenaj ve yıkama-irrigasyonla ampiyem boşluğu (pouche) küçülmüyor ve drenaj miktarı azalmıyorsa dekortikasyon yapılması gerektiği ileri sürülmektedir. Özellikle fistülü olmayan ve erken dönemde akciğer zarları arasındaki sıvıda koch basili kaybolmayan vakalar da kapalı drenaj uzun süre yapılmamalıdır; ameliyat öncesi süre uzadıkça ameliyat süresi de uzar ve kalınlaşan akciğer zarlarının akciğer dokusundan soyulması zorlaşır. Akciğer dokusu yaralanma olasılığının artması ameliyat sonrası süreçte uzayan hava kaçağı ve akciğer dokusunda açılma-ekspansiyon yetersizliğine neden olarak yeniden ampiyem gelişme riski ortaya çıkmaktadır.
Parenkim yarası bulunan fistüllü vakalarda daha sabırlı bir ameliyat öncesi tedavi gerekmektedir. En az 6 ay antitüberküloz tedavi verilmelidir ve bu vakalarda genellikle dekortikasyona ek olarak parenkim çıkarılması da gerekmektedir.
Kronik, iki taraflı-bilateral yarası bulunan ve solunum fonksiyonları sınırda olan hastalarda miyoplasti ideal yöntemdir. Ancak, genellikle kronik ampiyeme bağlı göğüs duvarı destrüksiyonu ortaya çıkan ve çoğu zayıf-kaşektik vakalarda torakoplasti ile kür sağlanabilir. Bu yöntemlerin uygulanamadığı olgularda ise kot rezeksiyonu ile drenaj ve Eloesser flebi gibi açık drenaj yöntemlerine başvurulabilir.
Kaynaklar
Coman C, Stan A, Micu V, Scurei A, Coman BC; Our eksperience in the surgical treatment of pleural empyema by thoracopleuroplasty. Rev Ig
Bacteriol Verisol Epidomiol Pnoumoftiziol 30(2): 99-103,1981.
Mukhin EP, Izbagambetow NK, Mukushev NR: Methods for the curative treatment of pleural empyema with bronchial fistulae in patients with pulmonary tuberculosis. Grud Serdechnososadistaia Khir 3:37-40,1993.
Naumov VN, Karaeva GB: Surgical treatment of patient with disseminated and progressing pulmonary tuberculosis. Probl Tuberk 5:23-6,1993.
Diotrick RB, Sade RM, Pak JS: Results of decortication in chronic empyema with specia reference of Paragonimiasis. J Thorac Cardiovasc Surg 82 (1): 58-62, 1981.
Cicero R, Del Vecchyo C, Porter JK, Carreno J: Open window thoracostomy and plastic surgery with muscle flaps in the treatmen
Iioka S, Sawamura K, Mori T, Iuchi K, Nakamura K, Monden Y, Kawashima Y: Surgical treatment of chronic empyema. J Thorac Cardiovasc Surg 90(2): 179-85,1985. t of chronic empyema. Chest 89(3): 374-7,1986.
Glison J, Mehta JB: Difficulties in the diagnosis and treatment of drog resistant tuberculosis and tuberculous empyema. J Tenn Med Assoc 85 (11): 419-22, 1992.
Inui K, Reshad K, Takahashi Y, Shindo T, Takashima Y, Wada H: Pnoumonectomy for destroyed lung or chronic tuberculous empyema. Kekkaku 67(11): 705-8, 1992
Iseman MD, Madson LA: Chronic tuberculous empyema with bronchopleural fistula resulting in treatment failure and progressiveresistance. Chest 100(1): 124-7,1991.
Mangete ED, Kombo BB, Legg Jack TE: Throacic empyema -a study of 56 patinets. – Arch Dis Child 69(5): 587-8,1993.
Mukhin EP, Izbagambetow NK, Mukushcv NR: The importancc of thoracostomy in treating pleural empyema with bronchial fistulae in patients with pulmonary tuberculosis. Problm Tuberk 11-12: 35-7, 1992.
